Άσκηση και Ψυχική Υγεία: άλλος ένας λόγος να ασκηθείς!

Πλωτάρχης (ΕΦ/Ο) Βαρβάρα Μαγνησαλή ΠΝ
Ψυχολόγος- Αθλητική Ψυχολόγος, MSc.

Το πόσο σημαντική είναι η φυσική άσκηση για τη σωματική μας υγεία είναι ευρέως γνωστό και αδιαμφισβήτητο. Ενδεικτικά, η συστηματική σωματική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου, διαβήτη τύπου 2, παχυσαρκίας, καρκίνου του μαστού και του παχέος εντέρου, οστεοπόρωσης, αρθριτικών και πτώσεων. Επιπλέον, η σωματική δραστηριότητα βελτιώνει τον ύπνο, την αντοχή, τη συνολική φυσική κατάσταση και τη μυική δύναμη.

Μπορεί όμως η συστηματική φυσική άσκηση να ωφελήσει παράλληλα και την ψυχική μας υγεία και ευεξία;

Η απάντηση είναι ναι! Όλο και περισσότερες έρευνες υποστηρίζουν ότι η συστηματική άσκηση προσφέρει πολυεπίπεδα οφέλη στην ψυχική μας υγεία, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου, φυσικής κατάστασης και κινητικών δεξιοτήτων. Μάλιστα, τελευταία έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστή η έκφραση «Η άσκηση είναι φάρμακο», η οποία ξεκίνησε ως σλόγκαν μιας πρωτοβουλίας σχετικά με την υγεία και πλέον αποτελεί μια φράση που χρησιμοποιείται από γιατρούς, ειδικούς ψυχικής υγείας, γυμναστές και όσους θέλουν να σας παρακινήσουν να (ασκηθείτε) κινηθείτε.

Είναι όμως η φυσική άσκηση στα αλήθεια «φάρμακο»; Ποια τα σημαντικότερα οφέλη της στην ψυχική μας υγεία;

Όλο και περισσότερα ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν τα οφέλη της συστηματικής άσκησης στην ψυχική μας υγεία και ευεξία, αλλά και στην ποιότητα της ζωής μας.

Πιο συγκεκριμένα, φαίνεται πως η συστηματική εμπλοκή σε κάποιου είδους φυσική δραστηριότητα:
• βελτιώνει τη διάθεση: έρευνες δείχνουν ότι οι ασκούμενοι νιώθουν πιο ικανοποιημένοι, χαρούμενοι, δραστήριοι και ήρεμοι σε σύγκριση με τους αδρανείς. Οι ορμόνες που παράγονται κατά την άσκηση καταφέρνουν να αλλάζουν τη διάθεση μας, ακόμα και αν η διάθεσή μας ήταν αρχικά χαμηλή. Επιπλέον, εκλαμβάνουμε θετικότερα αλλά και ρυθμίζουμεκαλύτερα τα όποια συναισθήματα βιώνουμε σε δύσκολες καταστάσεις.
• ενισχύει την αυτοεκτίμηση & αυτοπεποίθηση: μέσω της άσκησης καταφέρνουμε να πετυχαίνουμε όλο και περισσότερους στόχους σχετικά με την απόδοση καθώς και την εικόνα μας. Έτσι, η πίστη στον εαυτό μας και στις ικανότητές μας αυξάνεται. Μην ξεχνάμε ότι αυτοεκτίμηση & αυτοπεποίθηση αποτελούν βασικούς δείκτες της ψυχικής μας ευεξίας και της ικανότητάς μας να αντιμετωπίζουμε στρεσογόνα περιστατικά.
• αναπτύσσει ψυχική ανθεκτικότητα: μέσα από τον καθορισμό στόχων δοκιμαζόμαστε και καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις, οι οποίες μας κάνουν ψυχικά πιο ανθεκτικούς και ικανούς να ανταπεξέλθουμε στις δυσκολίες με υγιή τρόπο, αντί να στραφεί σε χρήση αλκοόλ, ναρκωτικών ουσιών ή άλλων μη λειτουργικών συμπεριφορών. Μην ξεχνάμε ότι η ψυχική ανθεκτικότητα είναι μεγίστης σημασίας χαρακτηριστικό για το στρατιωτικό προσωπικό και σε πολλές χώρες πραγματοποιούνται συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα για την ενίσχυσή του.
• μειώνει τα επίπεδα του στρες: σφιγμένοι μύες, πόνος στην πλάτη ή στον αυχένα, πονοκέφαλοι ή ημικρανίες, σφίξιμο στο στήθος σας, στομαχόπονο, γαστρεντερικές διαταραχές, αυπνίες είναι κάποια από τα συνηθισμένα σωματικά συμπτώματα του στρες. Η ανησυχία και η ταλαιπωρία όλων αυτών των φυσικών συμπτωμάτων μπορούν με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε ακόμη περισσότερο άγχος, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο μεταξύ του μυαλού και του σώματος. Ιδιαίτερα όσον αφορά το στρατιωτικό προσωπικό, όπου τα επίπεδα στρες είναι πολλές φορές αυξημένα, η άσκηση φαίνεται να μπορεί να σπάσει αυτόν τον κύκλο. Έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και 10 λεπτά περπάτημα, σε μέτρια ένταση κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορεί να είναι αποτελεσματική στρατηγική ρύθμισης του στρες.
• πρόληψη και θεραπεία κατάθλιψης και αγχωδών διαταραχών: έρευνα του Χαρβαρντ, διαπίστωσε ότι 15 λεπτά τρέξιμο την ημέρα ή 1 ώρα περπάτημα, είναι ικανά να μειώσουν κατά 26% τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης. Όλο και περισσότεροι γιατροί και ειδικοί ψυχικής υγείας προτείνουν την άσκηση ως ένα επιπρόσθετο μέσον στη θεραπεία ψυχικών νόσων. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω «η άσκηση είναι φάρμακο». Παρόλο αυτά δεν αντικαθιστά την όποια φαρμακευτική ή ψυχοθεραπευτική αγωγή έχει προτείνει ο θεράπων γιατρός.
• ενισχύει τις γνωστικές λειτουργίες: η άσκηση μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα μάθησης, τη μνήμη, τη συγκέντρωση, την προσοχή, τις οπτικο-χωρικές δεξιότητες, τις δεξιότητες συντονισμού κ.α. Επίσης, η χρόνια άσκηση μπορεί να αντισταθμίσει τις ηλικιακές μεταβολές, όπως η μειωμένη σύνθεση νευροδιαβιβαστών, οι δομικές αλλοιώσεις στους νευρώνες και να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης άνοιας.

Πως μπορώ όμως να εντάξω τη φυσική άσκηση στην καθημερινότητά μου και να την κάνω τρόπο ζωής; Και πόσο χρειάζεται να ασκούμαι για να αποκομίσω όλα τα παραπάνω οφέλη;

Δεν χρειάζεται να αφιερώσετε ώρες από την πολυάσχολη μέρα σας, να τρέξετε πολλά χιλιόμετρα, ή να ρίξετε κουβάδες ιδρώτα για να αποκομίσετε όλα τα σωματικά και ψυχικά οφέλη της άσκησης.
Αρκούν μόνο 30 λεπτά μέτριας άσκησης πέντε φορές την εβδομάδα. Και αν νομίζετε ότι δεν έχετε αυτό τον χρόνο, σκεφτείτε πόση ώρα σπαταλάτε στον καναπέ βλέποντας τηλεόραση ή μπροστά στην οθόνη του κινητού ή ακόμα και στο αμάξι. Και αν ακόμα και αυτό δεν σας πείθει, ξεκινήστε με καθημερινή άσκηση των 5 ή 10 λεπτών και αυξήστε σιγά σιγά το χρόνο.
Όσο περισσότερο ασκείστε, τόσο περισσότερη ενέργεια θα έχετε, θα νιώσετε έτοιμοι για λίγο περισσότερο και θα καταφέρετε να το κάνετε σε βάθος χρόνου συνήθεια και τρόπο ζωής. Μικρές αλλαγές είναι ικανές να φέρουν σταδιακά μια σημαντική αλλαγή!
Επίσης, ορίστε ένα συγκεκριμένο, καθημερινό πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει το πότεστοχεύετε να ασκηθείτε. Καλό θα είναι να το ορίσετε με βάση το πότε νιώθετε ότι έχετε περισσότερη ενέργεια. Σημαντικό να ορίσετε και εναλλακτικό πλάνο σε περίπτωση που λόγω απροόπτου δεν καταφέρετε να ακολουθήσετε το πρώτο. Έτσι, δεν θα έχετε δικαιολογία για το ότι δεν ασκηθήκατε.
Είναι πολύ σημαντικό να θέσετε στόχους για να μετράτε την πρόοδο σας, αλλά και να έχετε κίνητρο. Βάλτε συγκεκριμένους, επιτεύξιμους, μετρήσιμους και χρονικά προσδιορισμένους στόχους.
Τέλος, μπορείτε να βρείτε παρέα που επιθυμεί να ασκηθεί μαζί σας. Η ομαδική άσκηση λειτουργεί ως ένα παραπάνω κίνητρο και ως υποστηρικτικό πλαίσιο καθώς επίσης θα ενισχύσετε και τις κοινωνικές σας δεξιότητες. Φυσικά, δεν είναι υποχρεωτικό να ακολουθήσετε κατά γράμμα το πρόγραμμα εκγύμνασης της ομάδας, αλλά να «ακούτε» τις δικές σας ανάγκες, χωρίς να συγκρίνετε τον εαυτό σας με τους άλλους.
Τα οφέλη της άσκησης δεν θα έρθουν από τη μια στιγμή στην άλλη και για αυτό το κλειδί είναι η δέσμευση και η επιμονή!

Η σωματική άσκηση είναι μια διαδικασία διαθέσιμη σε όλους, μπορεί να έχει από μικρό έως μηδαμινό κόστος και είναι μια προσέγγιση ενδυνάμωσης τόσο σε σωματικό όσο και σε ψυχικό επίπεδο.
Ακόμα να ξεκινήσετε;

Βιογραφικό σημείωμα συγγραφέως

Η Πλωτάρχης (ΕΦ/Ο) Βαρβάρα Μαγνησαλή ΠΝ, κατετάγη στο Πολεμικό Ναυτικό το 2005 ως κατ’ απονομή Αξιωματικός, λόγω Ολυμπιακής διάκρισης (5η θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα με την Εθνική Ομάδα Ανσάμπλ Γυναικών).

Υπήρξε αθλήτρια της Ρυθμικής Γυμναστικής με σημαντικές επιτυχίες σε Ευρωπαϊκά και Παγκόσμια Πρωταθλήματα. Υπηρετεί στη Γραμματεία ΑΣΑΕΔ με τα καθήκοντα του Εκπαιδευτή Φυσικής Αγωγής.

Το 2010 απέκτησε πτυχίο Ψυχολογίας του Πάντειου Πανεπιστημίου Κοινωνικών & Πολιτικών Επιστημών και είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών Αθλητικής Ψυχολογίας (MSc Sport Psychology) του Πανεπιστημίου Roehampton του Λονδίνου. Από το 2014 έως το 2019 υπηρέτησε στο Ναυτικό Νοσοκομείο Πειραιά στο Κέντρο Ειδικής Φροντίδας Παιδιών (ΚΕΦΠ).

Το σύνολο του περιεχομένου του παρόντος ιστότοπου, όπως - ενδεικτικά - κείμενα, φωτογραφίες, πολυμέσα, γραφικά, κ.λ.π), πλην των ρητά αναφερόμενων εξαιρέσεων (πνευματικά δικαιώματα τρίτων), αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Ανωτάτου Συμβουλίου Αθλητισμού Ενόπλων Δυνάμεων (ΑΣΑΕΔ). Δεν επιτρέπεται στον χρήστη/επισκέπτη η με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή ρητή άδεια του ΑΣΑΕΔ, αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, διάθεση, διανομή, έκδοση, εμπορική εκμετάλλευση, μετάδοση, μετάφραση, συναλλαγή ή πώληση, τροποποίηση, τμηματικά ή περιληπτικά, μερικώς ή ολικά του συνόλου ή μέρους του περιεχομένου του παρόντος ιστοτόπου, σε διαφορετική περίπτωση αποδέχεται πως ευθύνεται αποκλειστικά για την αποζημίωση του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων. Η πλοήγηση και παραμονή στον παρόντα ιστότοπο συνιστά έμπρακτη και χωρίς επιφύλαξη αποδοχή των Όρων Χρήσης.